پیوند باستان‌شناسی با امنیت ملی

مطالعات باستان‌شناختی بناها (تخت جمشید، زیگورات چغازنبیل، پاسارگاد، نقش جهان، نقش رستم، گنبد سلطانیه، آسبادهای نشتیفان...)، تپه‌ها (چغامیش، تپه زاغه، سیلک، حسنلو، مارلیک، گنج‌دره، تپه حصار دامغان...) و محوطه‌های (شوش، شهر سوخته، جیرفت، توس، دیوار دفاعی گرگان، تخت سلیمان...) پیش از تاریخ/تاریخی/اسلامی برجای مانده از فرهنگ‌ها و تمدن‌های گذشته تاییدکننده این انگاره است که ایران به‌عنوان یکی از کهن‌ترین و وسیع‌ترین کشورهای جهان، در طول حیات تاریخی خود نقش قابل توجهی در پیشرفت تمدن بشری داشته است.

حسین اصغری ثانی (باستان‌شناس و دکتری روابط بین‌الملل)، علی هژبری (دکتری باستان‌شناسی) و روانشاد مریم برازجانی (دکتری روابط بین الملل) در مقاله‌ای نوشته‌اند: دستآمد بررسی‌ها، کاوش‌ها و مقایسه‌های تطبیقی علمی، کشفیاتی است که نشان می‌دهد ایران منشا بسیاری از نمادهای تمدن بشری همچون: کشاورزی، ظهور اولین شهرها، اختراع خط، تاسیس اولین نهادها و حکومت‌ها، قانون‌گذاری، سیستم مالیات، دانشگاه‌ها، پزشکی، معماری و همچنین مفاهیم سیاسی/نظامی/اجتماعی/اقتصادی بوده و در گذر زمان، فرازها و فرودهای زیادی را تجربه کرده است و اگر چه در دو سه قرن اخیر بخش‌های زیادی از آن جدا شده است، همچنان یکی از وسیع‌ترین کشورهای جهان و بیست‌وچهارمین کشور دنیا از نظر تنوع قومی است.

همین موضوع، هویت ملی ایران را با چالش‌های داخلی و بیرونی مواجه ساخته است، چرا که در عصر جدید با وجود رشد فناوری‌های نوین و ظهور شبکه‌های مجازی جدید، اگر چه شاهد یک جهانی‌شدن در عرصه افکار عمومی هستیم، اما در حوزه فرهنگی، ملی‌گرایی و قوم‌گرایی و رجوع به فرهنگ‌های محلی بیشتر شده است. این نه تنها برای حفاظت از خود در برابر موج فزاینده جهان‌گرایی تصویر است بلکه برای نشان‌دادن هویت خود در برابر میلیون‌ها هویت مختلف در عرصه حقیقی و مجازی است، به‌همین دلیل نشانگان هویت ملی ایران (تاریخ، فرهنگ و تمدن) از سوی برخی عوامل داخلی (افراد و گروه‌هایی که سعی دارند با تخریب هویت ملی، هویت قومی را برجسته کنند) و خارجی (کشورهای تازه تاسیسی که بیشترین اشتراکات فرهنگی و تاریخی و تمدنی را با ایران دارند و نگرانند که این اشتراکات عمیق به کدهای ژئوپلیتیکی برای سیاست خارجی ایران تبدیل شود، از این رو در صدد جعل تاریخ و ساخت هویت ملی متمایز هستند) هدف قرار گرفته است.

این پدیده، نشان‌دهنده تغییر بافتار امنیت و پیدایش جنبه‌های نرم‌افزاری آن است. لکن در ایران، جنبه‌های سخت‌افزاری امنیت بیشتر مورد توجه بوده، زین‌سبب، دانش مرتبط با آن و منابع سخت‌افزاری قدرت از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است.

بر این مبنا، میراث‌فرهنگی، دانش و تکنیک‌های وابسته به آن، صرفاً به‌عنوان عناصر فرهنگی نگریسته شده‌اند. مسئله نوشتار حاضر، چگونگی کارکرد دانش باستان‌شناسی در تامین امنیت نرم‌افزاری ایران است.

نگارندگان با تعریف مفاهیم «باستان‌شناسی»، «امنیت ملی» و تجزیه و تحلیل داده‌ها (پژوهش‌های باستان‌شناختی در ایران» در چارچوب نظری «ملی‌گرایی آنتونی اسمیت» نشان داده‌اند که نتایج کاوش‌های باستان‌شناسی می‌تواند به‌عنوان نمادهای تاریخی- فرهنگی مشترک به تقویت همبستگی ملی و افزایش امنیت ایران کمک کند. هدف نوشتار فوق آن است که اهمیت دانش باستان‌شناسی و آثار تاریخی ملموس و غیرملموس را به‌عنوان منابع نرم‌افزاری منحصر به فرد در افزایش همبستگی ملی، تقویت ملی‌گرایی و  ساخت قدرت ملی و تامین امنیت نرم‌افزاری کشور نشان دهد.

انتهای پیام/

کد خبر 1403022801642
دبیر مهدی نورعلی

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha